اداره یک استارتاپ مستلزم رویارویی مداوم با عدم قطعیت و غلبه بر چالش‌های آن است. با اینکه رویکرد واحدی وجود ندارد که مناسب مدیریت عدم قطعیت در همه کسب‌وکارها باشد، دستورالعمل‌هایی عمومی در دسترس هستند که می‌توانند به شما و تیم‌تان کمک کنند تا راحت‌تر از شرایط دشوار عبور کنید.
یک استراتژی بیزینسی پویا طراحی کنید
در یک بازار ناپایدار، استارتاپ‌ها باید حفظ جریان نقدینگی ثابت را در اولویت کارهای خود قرار دهند. یکی از مهم‌ترین دلایل شکست‌خوردن استارتاپ‌ها اتمام بودجه است، بنابراین بسیار مهم است که مسائل مالی را تحت کنترل خود درآورید و بر ارقام اصلی مانند تعداد مشتریان بالقوه، درآمد و حاشیه سود شرکت‌تان نظارت کنید. نرخ سود سرمایه خود را محاسبه کرده و موجودی حساب بانکی‌تان را کنترل کنید تا از قبل برای روزی که نقدینگی‌تان به صفر برسد، آمادگی داشته باشید.
برای توسعه برنامه‌ای دقیق و قدرتمند که پیامدهای احتمالی مختلفی را در یک محیط بی‌ثبات در خود داشته باشد، باید از طریق آینده‌پژوهی، مجموعه‌ای از اتفاقات آتی را بر اساس چالش‌های پیش‌بینی‌شده تخمین بزنید. سپس استراتژی‌هایی را برای واکنش به هر سناریو توسعه دهید.
بیزینس‌پلن اصلاح‌شده خود را در بازارهای مختلف امتحان کرده و به‌صورت پیوسته بر آن نظارت کنید تا بازخوردهای واقعی بگیرید. استراتژی را طوری بچینید تا با تغییرات داخلی و بیرونی تطبیق پیدا کند و در عین حال حساب مسائل مالی را نیز داشته باشید، باز هم آن را مورد آزمون قرار دهید تا جایی که به موثرترین برنامه ممکن برسید.
توسعه یک استراتژی تجاری پویا شما را برای مدیریت طیفی از سناریوهای احتمالی آماده می‌سازد و همزمان تضمین می‌کند که سرمایه و منابع کافی در اختیار خواهید داشت.
رویکردی ناب یا چابک داشته باشید
بسته به نوع استارتاپی که دارید، به‌کارگیری یکی از این رویکردهای بیزینسی می‌تواند به شما کمک کند که عملیات خود را ساده و موثر ساخته و در هزینه‌ها صرفه‌جویی کنید.
رویکرد چابک
رویکرد چابک که در دنیای فناوری اطلاعات شکل گرفت، این امکان را به تیم شما می‌دهد که در مواجهه با تغییر و عدم قطعیت سازگارتر، خلاق‌تر و انعطاف‌پذیرتر باشند.
چابک‌بودن به این معناست که در چرخه‌هایی کارآمد و پیوسته از تفکر و عمل شرکت کنید؛ یعنی محصولات را طی فرایند توسعه تحت آزمایش قرار دهید.
به‌عنوان مثال برای اینکه زمان چرخه‌ها را کاهش دهید، چرخه‌های برنامه‌ریزی‌ای را در نظر بگیرید که هر سه ماه یک بار برگزار می‌شوند و طی آنها اسپرینت محصول صورت می‌گیرد تا تعیین MVPها و فعالیت در تیم‌های چندتخصصی ممکن شود.
رویکرد ناب
عملیات ناب یک روش تولید است که بر به حداقل رساندن زوائد و همچنین ارائه محصولات باکیفیت به مشتری تمرکز دارد. شرکت‌هایی که رویکرد ناب را اتخاذ می‌کنند، با ساده‌سازی و موثرسازی سیستم‌ها، کاهش هزینه‌های غیرضروری و کاهش زوائد می‌توانند به‌سرعت از یک ماموریت به ماموریت دیگر بروند تا کارایی خود را افزایش داده و با نیازهای متغیر مشتریان تطبیق یابند.
استارتاپ ناب
روش استارتاپ ناب که اولین‌بار کارآفرینی به نام «اریک ریس» آن را مطرح کرد، بهترین بخش‌های رویکردهای چابک و ناب را با یکدیگر ترکیب می‌کند. تمرکز این مفهوم بر این پرسش است که «آیا این محصول باید ساخته شود؟» این پرسش بر اساس آزمایش محصول در بازار مطرح می‌شود.
برای پیروی از رویکرد استارتاپ ناب، ابتدا با کشف مشکلی که باید حل شود در یک حلقه بازخورد متشکل از ساخت، ارزیابی، یادگیری و بازخورد شرکت کنید و سپس یک MVP توسعه دهید تا آن را در بازار تحت آزمایش قرار دهید. بازخوردی که از بازار می‌گیرید نیز این امکان را به شما می‌دهد تا به‌سرعت به سراغ ایده، نیش‌مارکت یا بازار دیگری بروید.
این روش‌ها را می‌توانید در اصناف مختلف به کار ببندید، پس رویکردی را انتخاب کنید که بهترین عملکرد را در استارتاپ شما داشته باشد.
ارتباطات شفاف را در اولویت امور قرار دهید
زمانی که شرایط بی‌ثبات بود و با عدم قطعیت روبه‌رو شدید، ارتباطات موثر برای پیشرفت فعالیت شرکت‌تان حیاتی هستند. مهم است که هم روی ارتباطات داخلی و هم ارتباطات خارجی تمرکز کنید تا مطمئن شوید مشتریان، کارمندان، افراد ذی‌نفع و تمامی گروه‌هایی که در زنجیره تامین هستند، از اطلاعات روزآمد آگاه باشند. اعضای تیم‌تان را در جریان وضعیت شرکت و برنامه‌ریزی‌هایتان بگذارید. تصدیق کنید که شرایط بی‌ثبات است و با عدم قطعیت مواجهید تا تمام اعضای تیم بتوانند در مورد راه‌حل‌ها به ایده‌پردازی بپردازند.
همچنین، مهم است که بر تقویت روابط فعلی خود با مشتریان تمرکز کنید تا موجب وفاداری آنها به برندتان شود. این کار به شما کمک می‌کند که در شرایط بحران تاب بیاورید. به نیازهای مشتریان‌تان گوش فرا دهید و به راه‌هایی بیندیشید که می‌توانید از طریق آنها سطح کیفیت محصولات و خدماتی را که به مشتریان ارائه می‌دهید، حفظ کنید.
همچنین، باید به سرمایه‌گذاران و افراد ذی‌نفع در برنامه عملیاتی‌تان اطلاع‌رسانی کنید و برای پاسخ به سوالات آنها آماده باشید. هرچه با شفافیت بیشتری استراتژی‌هایتان را به افراد ذی‌نفع انتقال دهید، آنها اعتماد بیشتری به توانایی شما برای پیشبرد شرکت خواهند داشت.
زمانی که با شرایط ناشناخته روبه‌رو می‌شوید، ارتباطات شفاف، کلید ایجاد اعتماد در بین اعضای تیم و حفظ روابط خوب با مشتریان خواهد بود.
تمرکز خود را روی چیزی بگذارید که می‌توانید آن را کنترل کنید
شاید در شرایط بی‌ثبات، انتخاب چیزی که باید حواس‌تان را روی آن متمرکز کنید، دشوار باشد؛ بنابراین برای پرهیز از آشفتگی، چیزهایی را که نمی‌توانید تحت کنترل خود درآورید، بپذیرید و بر آنچه می‌توانید کنترل کنید، متمرکز شوید؛ مانند حفظ جریان نقدینگی.
اطمینان یابید که پایگاه مشتریان فعلی‌تان از محصولات و خدمات شرکت‌تان راضی باشند و از این طریق جریان ثابتی از نقدینگی را حفظ کنید و به محض اینکه اوضاع رو به بهبود رفت، سعی کنید مشتریان جدید به دست بیاورید. راه‌هایی بیابید تا از طریق آنها هزینه‌های متغیر را کاهش دهید؛ مانند هزینه تبلیغات. در صورت لزوم با تامین‌کنندگان و فروشندگان صحبت کنید تا در مورد قراردادها دوباره با آنها به مذاکره بپردازید.
برای اینکه حمایت از اعضای فعلی تیم و صرفه‌جویی در بودجه را در اولویت امور قرار دهید، روند استخدام را متوقف ساخته و برنامه‌ای بریزید تا پس از گذر از شرایط بی‌ثبات دوباره شروع به استخدام کنید.
با تمرکز روی متغیرهایی که تحت کنترل شما هستند، برای مدیریت متغیرهای غیر قابل پیش‌بینی در موقعیت بهتری قرار خواهید گرفت.
برنامه‌ای برای مدیریت ریسک فراهم آورید
همیشه بهتر است تا حد ممکن آماده باشید، حتی زمانی که بازارها بی‌ثبات هستند؛ بنابراین زمانی که اوضاع وخیم می‌شود، داشتن برنامه‌ای برای مدیریت ریسک می‌تواند از وخامت پیامدها بکاهد.
برای ایجاد این برنامه، تمام ریسک‌های احتمالی را که کسب‌وکارتان ممکن است با آنها روبه‌رو شود، مشخص کرده و بسته به احتمال وقوع و میزان تاثیری که خواهند گذاشت، میزان خطرناک‌بودن آنها را بسنجید. سپس از طریق یکی از استراتژی‌های زیر، راه‌هایی برای مدیریت این ریسک‌ها تعیین کنید:
۱. به‌طور کلی از مواجهه با آن ریسک بپرهیزید.
۲. با اقداماتی در جهت به حداقل رساندن تاثیرات منفی احتمالی یا کاهش احتمال وقوع پیامد منفی، خطر آن ریسک را کاهش دهید.
۳. ریسک را به‌عنوان اتفاقی طبیعی در کسب‌وکار بپذیرید و مطابق با برنامه پیش بروید.
۴. با خرید بیمه مسئولیت عمومی یا پوشش‌های بیمه‌ای مختص صنف خودتان، بخشی از ریسک را به شرکت بیمه محول کنید.
با اینکه داشتن برنامه برای مدیریت ریسک، استارتاپ شما را در برابر فجایع مصون نمی‌سازد، اما داشتن برنامه‌ای دقیق و کارآمد قطعا به حفظ طول عمر کسب‌وکار شما کمک می‌کند.
انعطاف‌پذیر باشید و تغییر کنید
نکته مثبتی که در مورد عدم قطعیت در کسب‌وکار وجود دارد، این است که می‌تواند فرصت‌های جدیدی را برای شما ایجاد کند. در این شرایط همزمان با اینکه برای حفظ استارتاپ‌تان تلاش می‌کنید، حواس‌تان به فرصت‌های رشد و بازاریابی نیز باشد. ماهیت آزمون‌وخطای کسب‌وکار را بپذیرید و ایده‌های جدید را بیازمایید.
از تیم‌تان حمایت کنید
در شرایط بی‌ثبات، اعضای تیم‌تان بیشتر از هر زمان دیگری به یک رهبر نیاز دارند. این وظیفه رهبر تیم است که با واقع‌گرایی و ایجاد امیدواری، تعادل میان شفافیت و امیدواری را حفظ کند. پس بهتر است وجود چالش‌ها را تصدیق کرده و استراتژی‌هایی برای غلبه بر چالش‌ها تعریف کنید.
کماکان به‌دنبال منابع تامین سرمایه باشید
دستیابی به سرمایه‌گذاری خطرپذیر برای بقای استارتاپ در شرایط آشفته ضروری است. کماکان به‌دنبال سرمایه‌های جدید باشید، اما این موضوع را نیز مدنظر قرار دهید که ممکن است فرصت‌های تامین سرمایه محدود باشند. با برگزاری جلساتی با سهام‌داران، روابط خود را با آنها تقویت کنید و پیش‌بینی‌های خود را در مورد آینده به اطلاع‌شان برسانید.
در پایان باید گفت عدم قطعیت چالشی است که تمامی استارتاپ‌ها در یک مقطع زمانی با آن مواجه خواهند شد، چه به خاطر تغییرات صنفی باشد، چه تغییرات محیطی و چه تغییرات اقتصادی. همیشه نمی‌توان ریسک‌های تجاری را پیش‌بینی کرد، اما رهبران کسب‌وکارها می‌توانند با طراحی استراتژی‌هایی، خود را به بهترین شکل برای مواجهه با ریسک‌ها آماده کنند. ارتباطات، انعطاف‌پذیری و شفافیت نیز مسائلی کلیدی برای حفظ روابط ارزشمند تجاری در شرایط بی‌ثبات هستند.
زمانی که ذهنیت و استراتژی‌های صحیحی در اختیار داشته باشید، می‌توانید چالش‌های بی‌ثباتی و عدم قطعیت را به فرصت‌هایی برای رشد و نوآوری تبدیل کنید.
