آیا تابه‌حال با خودتان فکر کرده‌اید که چگونه می‌توانید بدون هیچ سرمایه یا تجربه‌ای، یک کسب‌وکار راه بیندازید؟ شما تنها کسی نیستید که این فکر به ذهنش خطور کرده است. بسیاری از مردم، درست مثل شما، آرزو دارند که با یک کسب‌وکار کوچک به دنیای خوداشتغالی وارد شوند. شاید همین الان هم ایده خوبی برای شروع در سر داشته باشید.
متأسفانه، بعضی از مردم، در نهایت کاملاً دست از آرزوهای خود می‌کشند. این افراد زمانی علاقه و انگیزه‌شان را از دست می‌دهند که درمی‌یابند برای شروع یک کسب‌وکار باید پول داشته باشند. اما آیا راه‌اندازی یک کسب‌وکار بدون داشتن سرمایه استارت‌آپی غیرممکن است؟ احتمالاً پاسخ این سؤال شما را غافلگیر خواهد کرد.
آیا می‌توانم بدون پول، یک کسب‌وکار راه بیندازم؟
بله، می‌توانید. برای این کار فقط باید رویکردی استراتژیک و بردبارانه داشته باشید. قبل از اینکه وارد فرایند راه‌اندازی استارت‌آپ شوید، چند نکته وجود دارد که باید در ابتدای کار از آنها آگاه باشید.
شغل فعلی خود را حفظ کنید
اجازه ندهید که این ایده کسب‌وکار، شما را از خود بی‌خود کند و باعث شود از کارتان استعفا دهید تا تنها مالک کسب‌وکار خودتان شوید. واقع‌بین باشید و در حیطه‌های دیگر زندگی‌تان کمی مدارا کنید. می‌توانید در وقت آزادتان، در آخر هفته‌ها، تعطیلات یا بعد از برگشتن از محل کار کسب‌وکارتان را پیش ببرید.
شغل فعلی‌تان تضمین می‌کند که معیشت شما به موفقیت کسب‌وکارتان بستگی ندارد. علاوه بر این، می‌توانید سود حاصل از کسب‌وکار جدید را پس‌انداز کنید تا بودجه هزینه‌هایی که با توسعه آن پیش می‌آیند، تامین شود. می‌توانید بعد از اینکه کسب‌وکار جدیدتان توانایی تامین هزینه‌های زندگی‌تان را پیدا کرد، برای ترک کار فعلی‌تان تصمیم بگیرید.
از مزایای منابع رایگان استفاده کنید
تجزیه‌وتحلیل کرده و ببینید برای اداره کسب‌وکارتان به چه مواردی نیاز دارید و شکاف‌های موجود در توانایی‌های خودتان را بشناسید. سپس تنها چیزی که نیاز دارید، اینترنت است تا در آن منابع مورد نیاز کسب‌وکارهای کوچک را جست‌وجو کنید. اگر لازم باشد طرح کلی ساختار کسب‌وکار را تعیین کنید، برنامه بازاریابی‌تان را بنویسید، به دنبال مجوزها و مدارک مورد نیاز بگردید یا حتی کسب‌وکارتان را به ثبت برسانید. در هر صورت احتمالاً می‌توانید در اینترنت الگو، ابزار یا مقاله‌ای رایگان در رابطه با آن بیابید.
حتی می‌توانید از دوره آزمایشی رایگان نرم‌افزارهای پولی نیز بهره ببرید. این کار برداشتی کلی از کارایی آن نرم‌افزار به شما می‌دهد و از این طریق می‌توانید بفهمید که آیا ارزش سرمایه‌گذاری دارد یا خیر.
شبکه‌سازی، شبکه‌سازی، شبکه‌سازی
با وجود منابع مالی محدود برای شروع یک کسب‌وکار، می‌توانید زمان خود را آگاهانه برای تشکیل شبکه‌های درست صرف کنید. با افرادی که در حوزه کاری خودتان مشغول به کار هستند، تعامل داشته باشید تا موارد زیادی از کارآفرینانی یاد بگیرید که قبلاً مسیر شما را طی کرده‌اند.
شرکت در سمینارها، وبینارها، رویدادها، همایش‌ها و عضویت در گروه‌های موجود در شبکه‌های اجتماعی یا اتاق‌های تبادل نظر آنلاین را دست کم نگیرید.
چگونه یک کسب‌وکار کوچک را بدون هیچ هزینه‌ای راه‌اندازی کنیم؟
احتمالاً هنوز از خودتان می‌پرسید: «خب حالا چطور می‌توانم کسب‌وکار خود را بدون هیچ هزینه‌ای شروع کنم؟» فرایند هفت‌مرحله‌ای زیر را قدم‌به‌قدم پیش ببرید تا بدون هیچ بودجه‌ای از یک ایده خام، به یک کسب‌وکار تمام‌عیار برسید:
۱. ایده کسب‌وکار خود را شناسایی کنید
اساس یک کسب‌وکار بر ایده‌های تجاری کوچک قرار دارد. طبیعی است که اولین سنگ‌بنای مسیر کارآفرینی شما، شناسایی ایده تجاری‌تان باشد. کار خود را با ایده‌پردازی و نوشتن گزینه‌های ممکن آغاز کنید. دقت داشته باشید که با ارائه راه‌حل‌های مناسب، می‌توانید در این مسیر موفق شوید.
ایده‌های خود را ارزیابی کنید؛ تا چه حد نسبت به آنها مشتاق هستید؟ چه استعدادهایی دارید؟ آیا مجموعه مهارت‌های شما باعث به ثمر رسیدن آنها می‌شوند؟
آیا هنگام مواجهه با یک مشکل، موردی هست که به اعتقاد خانواده، دوستان یا همکاران‌تان در آن خوب عمل می‌کنید؟ حوزه‌های مهم را گلچین کنید و یکی از آنها را که بسیار برجسته است و توجه‌تان را جلب می‌کند، برگزینید.
در اینجا توصیه‌هایی وجود دارد که می‌توانند به شما کمک کنند تا ایده کسب‌وکار خود را با استفاده از آنها شناسایی کنید:
- مهارت‌ها یا تجربه‌های قابل عرضه خود را مورد بررسی قرار دهید و ببینید آیا می‌توان آن را به یک کسب‌وکار تبدیل کرد یا خیر.
- نیاز مشتریان را که کسب‌وکارهای موجود نتوانسته‌اند رفع کنند، مور ارزیابی قرار دهید تا بتوانید این شکاف را پر کنید.
- آیا محصول / خدماتی هست که دل‌تان بخواهد وجود داشته باشد؟
- به محصولات و خدمات موجود نگاهی بیندازید و ببینید چگونه می‌توان وضعیت آنها را بهبود بخشید یا ارزشی به آنها اضافه کرد.
- بازارهای دیگر را بررسی کنید تا ببینید آیا خدمات / محصولات شما در آن بازارها مورد نیاز است یا خیر.
- شاید محصول / خدماتی را در جایی دیگر دیده باشید که در محدوده شما در دسترس نیست.
۲. وضعیت بازار را بررسی کنید
درک وضعیت بازار نقشی ارزشمند در تعیین نیروی بالقوه ایده کسب‌وکار شما در دنیای واقعی دارد؛ بنابراین به محض اینکه ایده‌ای به ذهن‌تان خطور کرد، وضعیت بازار صنفی را که کسب‌وکار شما در آن قرار دارد، به‌طور کامل مورد بررسی قرار دهید. این کار دورنمایی از وضعیت کلی بازار و چگونگی عملکرد کسب‌وکارتان به شما ارائه می‌دهد.
رقبای احتمالی خود را شناسایی کنید و ببینید درصدد چه کارهایی هستند. هدف اصلی شما باید این باشد که تصمیم بگیرید آیا شیوه‌ای نوآورانه‌تر، بهتر و مقرون‌به‌صرفه‌تر برای کار کردن دارید یا خیر. شما با بررسی رقبایتان متوجه می‌شوید که در ایده کسب‌وکار کدام‌یک از آنها حفره‌هایی وجود دارد. همچنین قادر خواهید بود نقاط قوتی را بیابید که عامل فروش و جذب مشتری خواهد شد.
به علاوه، در مورد مشتریان بالقوه، سن، شغل، سطح تحصیلات و محل زندگی آنها تحقیق کنید. عادات خرید آنها را تحت نظر بگیرید و ببینید آیا مایل هستند برای محصولات / خدماتی با کیفیت بالاتر، پول بیشتری پرداخت کنند یا خیر.
می‌توانید در اینترنت نظرات دیگران درباره کسب‌وکارهای مشابه را بخوانید. همچنین، در گروه‌های موجود در شبکه‌های اجتماعی نظرسنجی‌هایی برگزار کنید؛ مثلاً در گروه‌هایی که مشتریان بالقوه‌تان عضو هستند، پرسش‌نامه‌ای قرار دهید.
۳. یک MVP [۱] ایجاد کرده و ایده خود را تست کنید
چه بخواهید یک محصول را بفروشید و چه یک نوع خدمت، پیشنهاد می‌شود بدون پرداخت هیچ هزینه‌ای یا با پرداخت کمترین هزینه، ایده خود را تست کنید. MVP یا حداقل محصول قابل ارائه محصولی جدید با ویژگی‌هایی است که می‌توان با استفاده از آن موفقیت محصول را در بازار ارزیابی کرد. هدف از ایجاد MVP این است که تجربه‌های اولیه مشتریان را با این محصول ببینیم و از بازخورد آن در توسعه‌های بعدی استفاده کنیم.
یکی از روش‌ها برای انجام این کار، گردآوری سرمایه‌های جمعی است. اگر مردم بعد از استفاده از خدمات / محصولات شما به سرمایه‌گذاری در آن علاقه پیدا کردند، این امر نشان می‌دهد که ایده تجاری شما ارزش پیگیری را دارد. حتی اگر نتوانید این سرمایه را جذب کنید، بازخورد آنها می‌تواند شما را راهنمایی کند تا متوجه شوید که کدام حوزه‌ها را باید بهبود ببخشید.
از قدرت شبکه‌های اجتماعی بهره ببرید. می‌توانید عکس، صفحه یا ویدیویی کوتاه در مورد محصولات / خدمات‌تان ایجاد کنید و آن را در این پایگاه‌ها به اشتراک بگذارید. نظرات، سفارش‌های پیش از موعد، دیدگاه‌ها و میزان به اشتراک‌گذاشتن آن پست می‌تواند اطلاعاتی را به شما ارائه دهد. همچنین می‌توانید وب‌سایتی برای محصولات / خدمت‌تان راه بیندازید. البته بهتر است از وب‌سایت‌های کم‌هزینه یا رایگان بهره ببرید.
حتی می‌توانید مانند قدیم، خدمات خود را به‌طور رایگان در محله‌تان ارائه دهید و بعد نظر صادقانه مردم را در مورد آن جویا شوید.
به خاطر داشته باشید که هدف شما این است که متوجه شوید ایده شما موفق می‌شود یا خیر. اگر همه‌چیز آن‌طور که انتظار داشتید، پیش نرفت، از این بازخورد برای نزدیک‌شدن به رویاهایتان استفاده کنید.
۴. برنامه‌ای تهیه کنید
بر اساس اطلاعاتی که تا اینجا به‌دست آورده‌اید، زمان آن فرا رسیده که روند کسب‌وکار و اهداف آینده‌تان را بنویسید. برای تعیین مسیر کسب‌وکارتان به طرح کسب‌وکار نیاز دارید.
برای این کار می‌توانید از الگوهای رایگان استفاده کنید. اطمینان حاصل کنید که این طرح مختصر و قابل اجرا باشد. اما شیوه عملکرد کسب‌وکارتان، توصیف محصولات / خدمات و تحلیل بازار را حتماً در آن بگنجانید.
یک طرح کسب‌وکار خوب به شما کمک می‌کند که اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت و همچنین هزینه‌های استارت‌آپی نهایی را تعیین کنید. از این طریق می‌توانید نقشه‌راهی برای گام‌های بعدی تهیه کرده، هزینه‌ها را پایین نگه دارید و ببینید آیا باید بیشتر سرمایه‌گذاری کنید یا همان شیوه تامین بودجه را ادامه دهید.
۵. روشی برای پرداخت بیابید
هر زمان که موقعیت آن پیش آمد، آماده دریافت وجوه پرداختی باشید. قطعاً دل‌تان نمی‌خواهد زمانی که شخصی می‌خواهد محصول / خدمت شما را خریداری کند، موقعیت آن بگذرد یا دیر شود و شما هنوز راهی برای دریافت وجه او نداشته باشید؛ بنابراین قبل از اینکه وارد فاز عملیاتی شوید، روش پرداخت را تعیین کنید.
قیمت، ویژگی‌ها، انعطاف، امنیت و کارایی روش‌های پرداخت را مقایسه کرده و بسته به عوامل بسیاری مانند میزان تراکنش‌ها، محبوبیت، ترجیح مشتریان و سن آنها مناسب‌ترین گزینه را برای کسب‌وکارتان برگزینید.
پرداخت نقدی سریع‌ترین و ارزان‌ترین روش است که هم برای کوچک‌ترها و هم برای بزرگ‌ترها مناسب است. البته اگر کسب‌وکار آنلاین دارید، پرداخت نقدی تنها زمانی امکان‌پذیر است که محصولی برای تحویل داشته باشید.
اما این روش نقاط ضعفی هم دارد، مانند سرقت یا سوءمدیریت نقدینگی. همچنین، امروزه دیگر نمی‌توانید فقط به پرداخت نقدی متکی باشید. ممکن است این روش برای مشتریان شما ناخوشایند باشد. بسته به‌اندازه و ماهیت کسب‌وکارتان، بهتر است این روش با دو یا چند روش دیگر ترکیب شود.
پرداخت آنلاین نیز برای کسب‌وکارهای آنلاین بسیار خوب عمل می‌کند.
نحوه پرداخت مهم نیست؛ فقط باید به مشتریان‌تان بیندیشید. مثلاً ممکن است نسل جوان‌تر دسته‌چک نداشته باشند یا مسن‌ترها به پرداخت با تکنولوژی‌های مدرن مالی اطمینان نکنند.
۶. روی ارتباط سازمان‌یافته تمرکز کنید
جنبه مهم دیگر برای شروع یک کسب‌وکار بدون هزینه این است که در مورد خدمات / محصولات‌تان به مشتریان اطلاع‌رسانی کنید. قطعاً دل‌تان نمی‌خواهد که مبلغ هنگفتی را برای فعالیت‌های بازاریابی بپردازید؛ بنابراین بهتر است در استراتژی بازاریابی‌تان، تمرکزتان روی گزینه‌های سازمانی باشد.
وب‌سایتی برای کسب‌وکارتان راه بیندازید و از ابزارهای رایگان سئو (SEO) بهره ببرید و کلمات کلیدی ارزشمند حوزه فعالیت خودتان را جست‌وجو کنید. از نتایج این جست‌وجو برای ایجاد بخش‌های مربوط به محصولات / خدمات، درباره ما، سؤالات متداول و صفحات مربوط به تماس با ما و فروش در وب‌سایت سود جویید. به‌عنوان مثال برای زمانی که یک فرد منطقه خاصی را جست‌وجو می‌کند، قراردادن آدرس پستی در صفحه تماس با ما در وب‌سایت، روشی مفید برای افزایش بازدید در موتورهای جست‌وجوست. همچنین، حتماً در وب‌سایت‌تان بلاگی داشته باشید تا بتوانید به‌طور منظم محتوای بهینه‌ای در آن منتشر کنید.
به خاطر داشته باشید که با شرکت در دوره‌های بازاریابی آنلاین و رایگان نیز مهارت‌هایتان در این زمینه تقویت می‌شود.
۷. از شبکه‌های اجتماعی بهره ببرید
شبکه‌های اجتماعی به بخشی از زندگی روزمره ما تبدیل شده‌اند. صفحاتی در شبکه‌های اجتماعی بسازید که مناسب ماهیت کسب‌وکارتان باشد. مثلاً برای یک طراح لباس، اینستاگرام شبکه بهتری برای به اشتراک‌گذاشتن عکس محصولات است تا لینکدین.
از پست‌های شبکه‌های اجتماعی بهره ببرید تا بازدید وب‌سایت یا فروشگاه آنلاین خود را افزایش دهید. به نظرات مشتریان پاسخ داده و در گروه‌های تبادل نظر نیز مشارکت داشته باشید. این بهترین روش برای جذب مخاطب و افزایش مشارکت آنها با شماست.
۸. گزینه‌های تامین بودجه را مورد بررسی قرار دهید
اگر کسب‌وکارتان به مرحله‌ای رسیده که برای رشد و پیشرفت آن به تامین بودجه یا سرمایه بیشتر نیاز دارید، زمان آن است که گزینه‌های تامین بودجه را مورد بررسی قرار دهید. اگر پس‌انداز کافی دارید، می‌توانید آن را به کسب‌وکارتان تزریق کنید، اما اگر چنین نیست، سایر گزینه‌های تامین بودجه را در نظر بگیرید.
سنتی‌ترین و آشکارترین گزینه برای صاحبان کسب‌وکارهای کوچک دریافت وام است. با این حال، کمک‌هزینه‌های سازمان‌های دولتی، استانی و منطقه‌ای نیز گزینه‌های مناسبی هستند. حتی ممکن است کمک‌هزینه‌های خصوصی از سازمان‌های بزرگ‌تر نیز در دسترس باشند.
اگر علاقه‌ای به روش‌های سنتی تامین بودجه ندارید، از سایت‌های تامین بودجه جمعی کمک بگیرید تا در عوض محصول / خدمت، به‌صورت وام یا در عوض خرید سهم‌های کوچک، سرمایه جمع‌آوری کنید. بهترین مرحله برای تامین سرمایه جمعی فاز آزمایشی است.
دوستان و اعضای خانواده نیز می‌توانند منابع تامین مالی خوبی باشند.
اگر بیشتر در فضای استارت‌آپی هستید، سرمایه‌گذاران فرشته و سرمایه‌گذاران خطرپذیر بهترین گزینه‌ها هستند. اساساً کسب‌وکارهایی که به دنبال جذب سریع سرمایه در ازای حقوق صاحبان سهام، پرداخت حق امتیاز یا بدهی قابل تبدیل هستند، از این روش‌ها استفاده می‌کنند.
از راه‌اندازی تا توسعه کسب‌وکار
میزان سرمایه اولیه، موفقیت یک کسب‌وکار را تعیین نمی‌کند. بهتر است در مراحل اولیه عملی‌کردن یک ایده تجاری از هزینه‌های غیرضروری پرهیز کنید، اما با توسعه کسب‌وکار، زمانی فرا می‌رسد که دیگر نمی‌توانید این‌گونه ادامه دهید.
برنامه‌ریزی برای چنین مواقعی مفید است و تضمین می‌کند که توسعه ایده شما به خاطر کمبود بودجه متوقف نمی‌شود. اگر تمایل دارید که برای پیشرفت کسب‌وکارتان گام‌های درستی بردارید، پس در مسیر درستی قرار گرفته‌اید.
[۱] Minimum Viable Product: حداقل محصول قابل ارائه
