پتنت‌ها بخشی از دارایی‌های اساسی برای موفقیت استارتاپ‌ها، به خصوص در ابتدای فعالیت آن‌هاست. همه ما می‌دانیم که حفاظت از نوآوری ضروری است، اما معمولا نمی‌دانیم این کار چگونه باید انجام شود. یک استارتاپ با بودجه محدود برای حفاظت از ایده‌های جدید خود می‌تواند بهترین استراتژی‌های ثبت اختراع را از شرکت‌های بزرگ و معتبر الگو بگیرد.
گرچه فرآیند ثبت پتنت می‌تواند هزینه‌بر باشد؛ اما ارزشی که یک مجموعه پتنت قوی برای شرکت شما به ارمغان می‌آورد، بی‌بدیل است.
ویژگی‌های مشترک یک پتنت قوی عبارتند از:
- یک وکیل ثبت اختراع ماهر برای پیش‌نویس ادعاهای ثبت اختراع
- حفاظت گسترده از حق ثبت اختراع برای محصولات کلیدی
- حفاظت از حق ثبت اختراع برای بخش‌های استراتژیک بازار
- نظارت بر فعالیت‌های ثبت اختراع رقبا
- مدیریت داخلی برنامه ثبت اختراع
استراتژی ثبت اختراع چیست؟
استراتژی‌های ثبت اختراع مجموعه مراحلی هستند که یک شرکت به منظور ایمن‌سازی اختراعات و نوآوری‌ها یا اثبات مالکیت معنوی خود انجام می‌دهد. این استراتژی‌ها دربرگیرنده نوآوری‌هایی است که شما به عنوان یک کسب‌وکار برای حمایت از حق ثبت اختراع خود انتخاب می‌کنید؛ اینکه قصد دارید در کدام بازارها از پتنت‌های خود محافظت و چه کسانی را برای آماده‌سازی تقاضای ثبت اختراع خود استخدام کنید.
قوانین ثبت اختراع ایجاب می‌کند که متقاضی ثبت اختراع، موضوعیت اختراع خود را به طور مشخص توضیح دهد. هر ادعای ثبت اختراعی باید با دقت تدوین شود. حتی یک کلمه نادرست می‌تواند کل ادعای ثبت اختراع را تحت‌الشعاع قرار دهد.
برای اینکه مطمئن شوید ادعای مالکیت معنوی شما حتی یک کلمه ابهام‌آمیز ندارد، ۵ مرحله زیر را اجرا کنید:
۱- یک وکیل ثبت اختراع ماهر استخدام کنید
گاهی تلاش برای صرفه‌جویی در هزینه‌های اجرای حق ثبت اختراع، بهترین اقدام ممکن نیست زیرا صرفه‌جویی در هزینه‌های اساسی برای بررسی و سایر هزینه‌های قانونی برای طرح یک پتنت می‌تواند نتیجه عکس داشته باشد و در بلندمدت هزینه‌های بیشتری را به بار بیاورد.
زمانی که شما می‌خواهید وکیلی را برای طرح دعوی ثبت اختراع استخدام کنید، لازم است سوابق او را به خوبی بررسی کنید تا مطمئن شوید توانایی لازم را برای طرح دعوی شما دارد.
گاهی بنیان‌گذاران استارتاپ‌های کوچک به ناچار با وکلایی همکاری می‌کنند که تجربه کمی در تهیه پیش‌نویس درخواست ثبت اختراع دارند و در بلندمدت هزینه‌ها و زمان بیشتری را نسبت به آنچه صرفه‌جویی کردند پرداخت می‌کنند. گاهی‌اوقات حتی برخی از بنیان‌گذاران تصمیم می‌گیرند پیش‌نویس درخواست ثبت اختراع را بدون کمک قانونی تدوین کنند، زیرا معتقدند این امر موجب صرفه‌جویی مالی می‌شود. متاسفانه هر دو سناریو، احتمال به خطر افتادن دامنه پوشش پتنت را افزایش می‌دهند و می‌توانند به دلیل شبهات ایجاد‌شده، صدور ثبت اختراع را تا سال‌ها با تاخیر مواجه کنند.
انتخاب یک وکیل ثبت اختراع باتجربه که بتواند به شما یک جدول زمانی با درصد احتمال موفقیت ارائه دهد، در کنار داشتن توانایی برشمردن الزامات قانونی لازم برای یک پتنت خاص، امری ضروری برای رسیدن به حق اختراع است.
لازم به ذکر است که نمایندگان ثبت اختراع آموزش‌دیده و دارای مجوز نیز می‌توانند درخواست ثبت اختراع را به صورت قانونی و بدون نیاز به داشتن مدرک حقوق تهیه کنند. البته عملکرد، تجربه و آشنایی فنی این افراد نیز مانند وکلا باید به دقت بررسی شود.
۲- ثبت حق اختراع گسترده‌تر برای محصولات کلیدی
به عنوان یک قاعده کلی، هرچه دامنه ثبت اختراع شما برای یک محصول کوچک‌تر باشد، طراحی یک محصول مشابه برای رقیب آسان‌تر است. شرکت‌های بزرگ می‌دانند که در بیشتر موارد، یک حق ثبت اختراع نمی‌تواند به طور موثر از یک اختراع یا محصول محافظت کند. به عنوان مثال، سازندگان تلفن همراه معمولا صدها (حتی هزاران) حق ثبت اختراع دارند که برای یک مدل تلفن اعمال می‌شود. استارتاپ‌هایی که بودجه‌های محدودی دارند، ممکن است به سمت صرفه‌جویی در هزینه‌ها با ثبت یک پتنت برای هر محصول حرکت کنند. استراتژی عاقلانه‌تر در چنین شرایطی، به‌ویژه برای محصولات کلیدی در درآمد کسب‌وکار شما، شامل مجموعه‌ای از پتنت‌هایی است که از عملکردها و اجزای مختلف منحصربه‌فرد محصول محافظت می‌کنند.
سرمایه‌گذاری اولیه در یک چشم‌انداز فناوری گسترده که اختراعات متعددی را تضمین می‌کند، چالش را برای رقبا سخت‌تر و پرهزینه‌تر می‌کند و اجازه نمی‌دهد به آسانی حق ثبت اختراع را دور بزنند. شرکت شما باید بودجه‌های حفاظت از حق ثبت اختراع را نسبت به ارزش نمونه‌کارها در آینده اولویت‌بندی کند. علاوه بر همه این موارد، سرمایه‌گذاری روی حق ثبت اختراع گسترده فرصتی را برای ادامه برنامه‌های کاربردی ایجاد می‌کند تا پتنت‌های بیشتری به دست آورید و در نتیجه حفاظت از محصولات خود را گسترش دهید.
۳- استراتژی بازار‌محور
توسعه استراتژی ثبت پتنت، مستلزم بررسی دقیق بازارهای مختلف بین‌المللی است. بسیاری از استارتاپ‌ها به میزان قابل‌توجهی مشتاق هستند اختراعات خود را در سطح بین‌المللی بدون توجه به بازارهای سایر کشورها به ثبت برسانند. اما شرکت‌های باتجربه ابتدا بررسی می‌کنند که ثبت اختراع در هر بازاری چگونه می‌تواند به کسب‌وکار آنها سود برساند. یک قاعده کلی این است که ثبت اختراعات را فقط در بازارهای کلیدی که حداقل دو سوم درآمد محصول آینده را تضمین می‌کند، ثبت کنید.
۴- نظارت بر فعالیت‌های ثبت اختراع رقبا
شرکت‌های بزرگ به دلایل متعدد به طور مداوم فعالیت‌های رقبای خود را زیر نظر دارند. آنها برای شناسایی نقاط ضعف حفاظت از حق اختراع خود، بر پورتفولیوی ثبت اختراع رقبا نظارت می‌کنند و اقداماتی را برای به چالش کشیدن یا باطل کردن ادعاهای ثبت اختراع رقبای خود آغاز می‌کنند.
نظارت بر حق ثبت اختراع رقبا، راهی برای شناسایی پیشنهادهای بالقوه محصول و استراتژی‌های بازاریابی جدید است. رقیبی که شروع به ثبت اختراع برای یک سری از محصولات در کشور خود یا دیگر کشورها می‌کند، احتمالا قصد دارد وارد آن بازار شود. در حالی که استارتاپ‌ها ممکن است منابع لازم برای نظارت بر فعالیت رقبای خود را نداشته باشند، ممکن است خدمات شرکت‌های مشاوره‌ای که خدمات نظارت بر ثبت اختراع را ارائه می‌دهند، برایشان کارآمد باشد.
۵- مشاور داخلی استخدام کنید
یک تیم حقوقی داخلی قوی می‌تواند در همسویی کسب‌وکار و استراتژی‌های ثبت اختراع شما موثر باشد. گرچه شاید داشتن یک تیم حقوقی داخلی کمی لوکس و غیرضروری به نظر برسد، اما در مقابل استخدام یک وکیل خارجی با تجربه برای هر ثبت اختراع، ارزشش را دارد.
نبردهای موجود بر سر مالکیت معنوی اختراعات می‌تواند مانع بزرگی بر سر راه استارتاپ‌ها باشد و کمک گرفتن تمام وقت از متخصصان، کلید عبور از این موانع است. تشکیل یک تیم حقوقی داخلی یک راه‌حل مقرون‌به‌صرفه و عملی برای دریافت مشاوره‌های تمام وقت به نظر می‌رسد.
بلندمدت فکر کنید
محدودیت‌های بودجه برای اکثر استارتاپ‌ها می‌تواند انگیزه‌ای برای صرفه‌جویی به هر قیمتی باشد. با این حال، با اتخاذ استراتژی‌های شرکت‌های بزرگ و با‌سابقه، یک استارتاپ می‌تواند از باارزش‌ترین دارایی خود یعنی مالکیت معنوی ایده‌ها و محصولاتش محافظت کند. یک سرمایه‌گذاری اولیه برای اتخاذ بهترین و مطمئن‌ترین روش‌ها برای گرفتن حق ثبت اختراع، رشد تجاری را در بلندمدت برای شما تضمین می‌کند.
استخدام یک وکیل ثبت اختراع ماهر، زمینه را برای به دست آوردن پتنت‌های گسترده‌تری فراهم می‌کند تا از محصول خود به خوبی محافظت کنید. برای موفقیت هم لازم نیست دقیقا استراتژی‌های شرکت‌های بزرگ را مو به مو اجرا کنید. تنها کاری که باید انجام دهید، الگوبرداری از استراتژی آنها و تطبیق آن با اهداف کسب‌وکارتان است. پرونده‌های ثبت اختراع خود را بر اساس اهداف استراتژیک، بازارهای جغرافیایی و هوش رقابتی خود تدوین کنید و در نهایت، استخدام مشاور داخلی را به عنوان راهی برای گسترش مالکیت معنوی خود در نظر بگیرید.
