سرمایهگذاران خطرپذیر علیرغم آنکه میخواهند از طریق توسعه کسبوکار شما سود دریافت کنند، در نهایت به دنبال خروج سرمایه خود نیز هستند. علاوه بر این، آنها برای حفظ مدل تجاری خود باید به استراتژی خروج سرمایه توجه ویژهای داشته باشند. بنابراین میتوان گفت خروج از سرمایهگذاری یکی از موضوعات اصلی است که در ذهن سرمایهگذاران وجود دارد.
هر سرمایهگذار خطرپذیر باید بتواند راهی را برای خروج و بازگشت سرمایه خود حتی پیش از ورود به یک کسبوکار در نظر بگیرد. از این رو، استراتژیهای خروج برای صندوقهای سرمایهگذاری خطرپذیر بسیار مهم هستند.
درست است که از زمان جذب سرمایه تا خروج آن احتمالا چندین سال زمان دارید، اما به دلیل اهمیت ویژه این امر برای سرمایهگذاران بهتر است از همان ابتدا با هم در این رابطه گفتگو کنید و به توافق برسید؛ زیرا از قدیم گفتهاند که جنگ اول به از صلح آخر است.
اصلا خروج سرمایهگذار به چه معناست؟
در مورد اینکه خروج به چه معناست، گاهی سوءتفاهمهایی وجود دارد. بر خلاف تصور برخی از افراد، این موضوع ارتباطی با بنیانگذاران استارتاپ ندارد بلکه مربوط به افزایش نقدینگی صندوق سرمایهگذاری است.
استراتژی خروج یک برنامه احتمالی است که توسط یک سرمایهگذار خطرپذیر یا صاحب کسبوکار برای انحلال موقعیت در یک دارایی مالی یا واگذاری داراییهای منقول مشاغل پس از برآورده شدن یا فراتر رفتن از معیارهای از پیش تعیین شده اجرا میشود.
یک استراتژی خروج ممکن است زمانی اجرا شود که سرمایهگذار یا مشاغل تجاری به آن مقدار سودی که در نظر داشتند رسیده باشند. همچنین ممکن است برای خروج از یک سرمایهگذاری غیرفعال یا انحلال یک تجارت غیر سودآور اجرا شود. در این حالت، هدف از خروج، محدود کردن تلفات است.
سایر دلایل اجرای استراتژی خروج ممکن است شامل تغییر چشمگیر شرایط بازار به دلیل یک حادثه فاجعهبار باشد یا به این دلیل ساده که صاحب کسبوکار/سرمایهگذار در حال بازنشستگی است و میخواهد پول نقد دریافت کند.
مفهوم استراتژیهای خروج از استارتاپ را نباید با مفهوم مشابه استراتژیهای خروج از معاملات که در بازار اوراق بهادار استفاده میشود اشتباه گرفت.
چه گزینههایی برای خروج سرمایه وجود دارد؟
۱- ادغام و تملیک
این گزینه را میتوان رایجترین روش برای خروج سرمایه در دنیا دانست. نمونههای زیادی از این روش در دنیای کسبوکار وجود دارد؛ از غولهای فناوری مانند مایکروسافت که مرتب شرکتهای کوچکتر را خریداری میکند تا شرکتهای نسبتا کوچک که با افزایش مهارتهای تکمیلی، داراییهای خود را گسترش میدهند. ادغام و تملیک را میتوان برای شرکتهای بزرگ به عنوان سادهترین روش برای گسترش و توسعه خود از طریق شرکتهای کوچکتر دانست؛ زیرا خرید نوآوری و توسعه یک محصول یا خدمات برای آنها آسانتر از ایجاد آن از نقطه صفر است.
۲- فروش سهام در بورس یا عرضه عمومی اولیه (IPO)
قرار دادن بخشی از سهام که به سرمایهگذار تعلق دارد در بورس و معامله آن، بیشک جذابترین راه خروج برای سرمایهگذاران خطرپذیر است. گرچه این روش کمتر استفاده میشود اما سطح خاصی از اعتبار را که هیچ استراتژی خروج دیگری نمیتواند به ارمغان بیاورد، برای سرمایهگذار حاصل میکند.
۳- خرید مالکیت
در این مورد، تیم مدیریت شرکت تمام داراییها و مالکیت استارتاپ خود را خریداری میکند. این بدان معناست که سرمایهگذاران خطرپذیر به جای جستوجو برای سرمایهگذاران جدید، سرمایه خود را از طریق واگذاری مجدد استارتاپ به مالکین آن، خارج میکنند. این امر به این منظور انجام میشود که یک کسبوکار بتواند سودآوری خود را افزایش دهد. اما استارتاپها باید در نظر داشته باشند که به طور معمول این روش علیرغم کمک به سودآوری، نیازمند سرمایهی زیادی هم هست و شاید لازم باشد آنها از سرمایه شخصی یا سرمایه خارجی برای خرید سهام استفاده کنند.
اما چه زمانی سرمایهگذاران تصمیم به خروج از کسبوکارها میگیرند؟
هرگز نمیتوان یک پاسخ قطعی به چنین سوالی داد. در حقیقت هیچکدام از گزینههای خروج بر دیگری برتری ندارد و بسته به شرایط ممکن است گزینهی خاصی ارجحیت پیدا کند. زمان خروج سرمایهگذار نیز همینطور! هرگز نمیتوان با صراحت و قاطعیت گفت چه زمانی سرمایهگذارن تصمیم به خروج میگیرند. پاسخ این دسته از سوالات تابع شرایط شماست.
با گذشت زمان و پیش رفتن همکاریها، احتمالا فرصتهای خروج دیگری به وجود خواهد آمد که ممکن است از آنچه در ابتدا بر سر آن توافق کردهاید، مطلوبتر باشد. پس نسبت به آنچه در ابتدا توافق کردهاید کمی انعطافپذیر باشید. آنچه به عنوان راهحل نهایی خروج پیشروی شما و سرمایهگذارانتان قرار دارد متاثر از روندهای جاری بازار، اقتصاد و همچنین عملکرد کسبوکار شماست.
هر سرمایهگذاری، داستان متفاوتی دارد و هیچ فرمول خروج خاصی برای همه آنها وجود ندارد. با این حال، آنچه مسلم است این است که همه سرمایهگذاران خطرپذیر در نهایت به دنبال خروج هستند.
کلام آخر
سرمایهگذاران خطرپذیر ماهیتی ریسکپذیر دارند و به این امید در کسبوکارهای نوپا سرمایهگذاری میکنند تا با موفقیت آنها، در آینده سهمی در کسبوکارهای بزرگ و موفق داشته باشند. پشت صحنه روال روزمره یک سرمایهگذار خطرپذیر چندان جالب و هیجانانگیز نیست، اما دانستن این پشت صحنه برای همکاری با آنها و جذب سرمایه اهمیت بالایی دارد.
استراتژیهای خروج موثر برای صندوقهای سرمایهگذاری خطرپذیر باید برای سناریوهای مثبت و منفی بدون توجه به نوع سرمایهگذاری به طور مساوی برنامهریزی شود. خطرپذیران در درجه اول به دنبال مشارکت در سودآوری خود هستند و خروجیها برای رشد صنعت این صندوقها بسیار اهمیت دارد. این امر به تنهایی بیانگر اهمیت یک استراتژی خروج است.
