هنگامی که برای شروع یک کسب‌وکار مصمم می‌شوید، اولین قدمی که باید بردارید، نوشتن یک بیزینس پلن است. بیزینس پلن‌ها چندین وظیفه اصلی را در پیش‌برد و راه‌اندازی موفق یک کسب‌وکار بر عهده دارند که آن‌ها را به بخشی جدانشدنی از یک کسب‌وکار تبدیل می‌کند. بیزینس پلن‌ها نه تنها یک نقشه راه برای روزهای ابتدایی کار به حساب می‌آیند، بلکه فرصتی برای تحقیق در مورد شرایط بازار، رقبا و مشکلات احتمالی هستند که ممکن است از وجود آن‌ها آگاهی نداشته باشید.

بیزینس پلن‌ هم یک ابزار تحلیلی و هم یک ابزار برنامه‌ریزی به‌‌حساب می‌آید که برای راه‌اندازی یک کسب‌وکار موفق لازم است. در این مطلب به بررسی ایده‌های کلیدی در مورد چگونگی ایجاد یک بیزینس پلن با کیفیت بالا که برای حال و آینده کسب‌وکار شما مفید باشد، می‌پردازیم.

بیزینس پلن چیست؟

اگر کمی ایده‌های خوب را با دقت نگاه کنید، متوجه می‌شوید بهترین راه برای اجرای آن‌ها داشتن برنامه است. درست است که داشتن یک ایده عالی لازمه شروع یک استارتاپ موفق است اما برای موفقیت آن کافی نیست. کسب‌وکار شما باید یک برنامه عملیاتی داشته باشد.

بیزینس پلن با طرح کسب‌و‌کار یک طرح کلی است که شما به کمک آن اهداف و اقدامات آینده کسب‌وکار خود را به افرادی مانند سرمایه‌گذاران ارائه می‌دهید‌ که قصد دارید آن‌ها را در کسب‌وکار خود شریک کنید. این طرح در اصل به افراد می‌گوید که شما از کجا آغاز کردید، الان در چه موقعیتی از نقشه راه کسب‌وکار خود قرار دارید و برای رسیدن به موفقیت در آینده چه گام‌هایی باید بردارید.

چرا داشتن یک بیزینس پلن ضروری است؟

هیچکس نمی‌تواند سختی‌های شروع یک کار جدید را کتمان کند. آماده بودن برای مواجهه و عبور از چالش‌ها و سختی‌ها می‌تواند تاثیر به سزایی برای موفقیت کسب‌وکار شما داشته باشد. یک گام مهم در مواجهه با چالش‌هایی که ممکن است استارتاپ شما با آن روبرو شود، داشتن یک بیزینس پلن جامع است.

نوشتن یک بیزینس پلن به شما کمک می‌کند تا هر آنچه برای رسیدن به هدف لازم است را با شفافیت بیشتری درک کنید. زمانی هم که به اهداف خود می‌رسید می‌توانید به بیزینس پلن خود باز گردید و مسیری را که برای رسیدن به هدف طی کردید بار دیگر از نظر بگذرانید. این کار به شما کمک می‌کند تا متمرکز باشید و در مسیر باقی بمانید.

چگونه باید بیزینس پلن خود را ارائه دهیم؟

بیزینس پلن شما می‌تواند به عنوان یک سند نوشته یا به شکل اسلاید مانند ارائه پاورپوینت طراحی شود. ممکن است ایجاد هر دو نسخه مفید باشد. به عنوان مثال، می‌توان از پاورپوینت برای جلب نظر افراد استفاده کرد و نسخه متنی آن را که شامل جزئیات بیشتری است، به عنوان سند پیگیری در اختیار آن‌ها قرار داد.

یک بیزینس پلن جامع شامل چه مواردی است؟

به عقیده آقای تیم بری[۱]، سرمایه‌گذار فرشته و بنیان‌گذار شرکت نرم‌افزاری پالو آلتو[۲]، یک ایده راه‌اندازی باید در بطن خود شامل چندین صفحه در مورد نکات اصلی، اهداف استراتژیک، تاکتیک‌های اصلی تجارت، نقاط عطف مهم، معیارها، وظایف و پیش‌بینی‌های اساسی، از جمله فروش‌، هزینه‌ها و گردش پول باشد.

طرح کسب‌وکار تا چه اندازه باید دقیق باشد؟

پاسخ به این سوال تا حد زیادی  به ماهیت ایده شما و میزان پیچیده یا ساده بودن آن بستگی دارد. به گفته تیم بری، اگر در حال نوشتن طرحی برای یک شرکت نوپا هستید، می‌توانید بیزینس پلن خود را در ۱۰ صفحه یا کمتر بنویسید. همچنین در آینده و زمانی که قصد جذب سرمایه‌گذار را دارید می‌توانید نسخه جدیدی از بیزینس پلن اولیه خود را با جزئیات بیشتری برای سرمایه‌گذاران بالقوه ارائه دهید.

برای نوشتن بیزینس پلن از کجا باید شروع کنیم؟

مشخصات فنی و اطلاعات استاندارد موجود در یک طرح کسب‌وکار به راحتی قابل درک است. اما موارد انتزاعی‌تر دیگری نیز وجود دارد که باید قبل از نوشتن روی کاغذ در نظر بگیرید.

قبل از نوشتن بیزینس پلن خود مطمئن شوید که پنج مرحله زیر را انجام داده‌اید:

۱- هدف خود را تعیین کنید

داشتن یک برنامه برای کسب سود مهم است، اما همه چیز نیست. آلن ویلیامز[۳] یکی از نویسندگان کتاب ۳۱ عمل[۴] می‌گوید: «بیزینس پلن‌ها کارآفرینان را تشویق می‌کنند تا روی آنچه قرار است انجام دهند تمرکز کنند. این کار دو سوال مهم دیگر را به ذهن می‌آورد:‌ چرا و چگونه؟ چرا این کسب‌وکار به وجود آمده و چگونه قرار است ارزش‌ها و اهداف خود را به دست آورد؟»

ویلیامز به کارآفرینان توصیه می‌کند برای شناسایی و بیان ارزش‌ها و اهداف اصلی کسب‌و‌کار خود وقت بگذارند؛ زیرا این ارزش‌ها و اهداف هر دو به عنوان قطب‌نمای سازمان شما برای تصمیم‌گیری در همه سطوح عمل می‌کنند. آلیسون وایبرو^[۵]، دیگر نویسنده کتاب ۳۱ عمل، معتقد است که این “قطب نما” را می‌توان با یک مکالمه صریح و شفاف با تیم خود کشف کرد. به گفته وایبرو شرکت کردن در یک فرآیند ارزیابی رسمی می‌تواند باعث شود شما نگاهی به عادت‌ها، باورها، ارزش‌ها و توانایی‌ها کسب‌وکار خود بیاندازید.

۲- چشم‌انداز خود را بسازید

کارشناسان می‌گویند، کلید موفقیت در دنیای کسب‌وکار داشتن یک چشم‌انداز روشن از آنچه می‌خواهید به عنوان یک شرکت انجام دهید است. ایوان سینگر^[۶]، مدیرعامل کمپانی اسمارت‌بیز^[۷]، ارائه‌دهنده وام به کسب‌وکارهای کوچک، در توصیه به این کسب‌وکارها می‌گوید قبل از نوشتن یک طرح کسب‌وکار، باید سه تا پنج استراتژی اصلی برای دستیابی به چشم‌انداز آینده خود را ارائه دهید.

سینگر بر این عقیده است که بعضی اوقات، انجام درست کارها خیلی مهم‌تر از تعداد کارهایی است که انجام می‌دهیم. به گفته او ۳ کاری که به بهترین نحو انجام شده باشند خیلی بهتر از ۱۰ کار نه چندان خوب است.

یک جنبه ضروری و مهم دیگر از بیزینس پلن شما، بیانیه ماموریت است که همان چرایی ایجاد کسب‌وکار است. تینا بیکن-دفرس^[۸]، رئیس فروشگاه‌های زنجیره‌ای بیگ‌فراگ^[۹] می‌گوید در اولین جمله بیانیه ماموریت باید به این موضوع پرداخته شود که چرا شما این کسب‌وکار را راه‌اندازی کردید. بعد از اینکه دلیل کار خود را کاملا فهمیدید، باید به آنچه قرار است انجام دهید و چگونگی انجام آن بپردازید. قسمت سوم و آخر بیانیه ماموریت باید به این بپردازد که جامعه هدف شما چه کسانی هستند و شما چگونه می‌خواهید با آن‌ها در تعامل باشید.

به گفته بیکن-دفرس، بیانیه ماموریت است که مشخص می‌کند وجه تمایز کسب‌وکار شما در بازار چیست.

۳- مدل کسب‌وکار خود را روشن کنید

الکس مولر^[۱۰]، معاون ارشد و مدیر ارشد محصولات در پلتفرم خرده‌فروشی جی‌پی‌شاپینگ^[۱۱] معتقد است که یک مدل کسب‌وکار خوب شامل جزئیاتی زیادی از جمله نحوه استخدام، قیمت‌گذاری محصولات، استراتژی‌های فروش، هزینه‌ها و روند رشد کسب‌وکار است که شما در بیزینس پلن رسمی خود قرار داده‌اید. مدل شما باید مانند یک بیزینس پلن، بازبینی و به روز شود.

به گفته مولر باید با پاسخ به ”چه می‌شود؟” ها شروع کرد. شما باید بررسی کنید که اگر محصولی را با قیمت مشخصی به مشتری بفروشید، با توجه به هزینه‌هایی که در قبال فروش انجام داده‌اید، چه مقدار سود به دست خواهید آورد. پس از ساخت و ارزیابی مدل کسب‌و‌کار، می‌توانید یک بیزینس پلن بنویسید.

۴- بازار هدف را شناسایی کنید

شناسایی بازار هدف می‌تواند یک مانع چالش‌برانگیز باشد. برای مشخص کردن بازار هدف خود، گرانت لبوف^[۱۲]، مدیرعامل باشگاه بازاریابی استیکی^[۱۳]، پیشنهاد می‌کند که این سوال را از خود بپرسید و به پاسخ آن فکر کنید: «وجه تمایز کسب‌وکار من برای حل مشکل چیست؟»

لبوف در یک پست وبلاگی اینگونه نوشته است «اگر قادر به پاسخ دادن به این سوال نیستید، یا بازار هدف اشتباهی دارید یا محصول اشتباه.» لبوف همچنین می‌گوید اگر آنچه شما ارائه می‌دهید برای مخاطبین مورد نظر شما جذاب نباشد، ممکن است لازم باشد محصول یا خدمت خود را تغییر دهید یا بازار هدف خود را به گونه دیگری تعریف کنید.

۵- ایده تجاری را آزمایش کنید

کارا باب^[۱۴]، مشاور ارشد موسسه مشاوره محصولات کارا باب، می‌گوید: «کارآفرینان باید با کارشناسان صنعت، مشتریان بالقوه در بازار هدف خود و سایر کارآفرینان برای تعیین دوام تجارت خود صحبت کنند.»

باب بر این باور است که صحبت با مشتریان واقعی و متخصصان و دریافت بازخورد از آن‌ها می‌تواند در تعیین راهبرد کسب‌وکار شما بسیار کمک‌کننده باشد. این صحبت‌ها می‌تواند پاسخی برای سوالات زیر باشد: بازار هدف چه‌قدر بزرگ است؟ آیا بازار شما آنچه را می‌فروشید خریداری می‌کند؟ رقبای شما چه کسانی هستند؟ و غیره.

گرچه صرف نوشتن یک بیزینس پلن، شرکت شما را موفق نخواهد کرد، اما به شما یک نقشه راه برای رسیدن به موفقیت می‌دهد. پیش‌بینی‌های انجام شده در این طرح، نقاط عطفی را مشخص می‌کند که می‌توانید پیشرفت کسب‌وکار خود را در آن بررسی و ارزیابی کنید.

[۱] Tim Berry

[۲] Palo Alto Software

[۳] Alan Williams

[۴] The 31 Practices

^[۵] Alison Whybrow

^[۶] Evan Singer

^[۷] SmartBiz

^[۸] Tina Bacon-DeFrece

^[۹] Big Frog Franchise

^[۱۰]Alex Muller

^[۱۱]GPShopper

^[۱۲]Grant Leboff

^[۱۳] Sticky Marketing Club

^[۱۴] Kara Bubb