اکثر کارآفرینان تمام تمرکز خود را بر ساخت یک محصول نوآورانه قرار می‌دهند، در حالی که یک راهحل زیبا و خلاقانه لزوما به یک تجارت موفق تبدیل نمی‌شود. کسب و کارها برای موفقیت محصول نوآورانه خود و توسعه کسب و کارشان، به یک مدل کسب و کار مناسب، قیمت‌گذاری خوب، پیام‌رسانی و کانال تحویل به مشتریان مناسب نیاز دارند.
تعریف یک مدل کسب و کار صحیح نیازمند همان اندازه از دقت به کار رفته در طراحی محصول است، اما با رویکرد و مهارت‌های متفاوت. جالب است بدانید بسیاری از سرمایه‌گذاران، کسب و کارهایی با دو بنیان‌گذار را بهتر از کسب و کارهای تک بنیان‌گذار می‌دانند؛ زیرا تمرکز بر جنبه‌های فنی و مدل کسب و کار باید موازی با هم انجام شود و بهتر است یکی از بنیان‌گذاران بر راهحل فنی متمرکز باشد و دیگری بر تعریف و ساخت مدل کسب و کار.
به زبان ساده، مدل کسب و کار معرف روشی است که شما برای کسب درآمد در پیش خواهید گرفت و به پاسخ این سوال می‌پردازد که شما چگونه در ازای دریافت هزینه تعیین شده محصولات یا خدمات‌تان، ارزشی به مشتریان ارائه می‌دهید.
مدل کسب و کار یکی از عناصر اساسی هر استارتاپی است و به بنیان‌گذاران کمک می‌کند تا ارزش کسب و کار خود را در طولانی مدت درک کنند.
در ادامه ۸ نکته مهم طراحی یک مدل کسب و کار مناسب را با هم مرور می‌کنیم:
۱- ارزش راهحل ابداعی خود برای جامعه هدف را بسنجید
کارآفرینان عموما از یکپارچه و ساده نبودن رویکردهای موجود گلایه‌مند هستند؛ در حالی رویکردهای طراحی مدل کسب و کار قدیمی‌تر گرچه ساده‌ترند، اما دچار رکود شده‌اند. بهتر است هزینه‌های کسب و کار از جمله ۵۰٪ سود ناخالص خود را به عنوان حد پایین قیمت محصول خود تخمین بزنید. به یاد داشته باشید که محصولات بسیار گران در بازار سهمی را از آن خود نخواهند کرد و قیمت‌های بسیار پایین شما را در معرض ورشکستگی قرار می‌دهد؛ پس محصولات خود را مطابق با قیمت بازار و رقبای خود تعیین کنید.
۲- نشان دهید محصول یا خدمات شما مشکل را حل می‌کند
پس از داشتن پروتوتایپ یا نسخه آلفا، آن را در معرض دید مشتریان احتمالی قرار دهید تا ببینید آیا آنها هم اندازه شما نسبت به محصول هیجان و علاقه نشان می‌دهند یا خیر. از مخاطبان خود بخواهید در مورد چگونگی سازگاری بهتر محصول به شما بازخورد دهند. اگر محصول شما نتواند توجه و علاقه بازار را به خود جلب کند یا کارساز نباشد، هیچ مدل کسب و کاری، تجارت شما را نجات نخواهد داد.
۳- راه و روش پشتیبانی خود را آزمایش کنید
اکنون زمان آن است که مدل کسب و کار انتخابی خود را روی مشتریان یا یک گروه خاص امتحان کنید. این فقط آزمایش ارائه محصول نیست؛ بلکه باید تمام عناصر محصول خود اعم از قیمت‌گذاری، بازاریابی، توزیع و نگهداری را شامل شود. در این مرحله شما این شانس را دارید که بدون هیچ هزینه‌ای، توجه مخاطبان خود را به کسب و کارتان جلب کنید.
۴- با کارشناسان و سرمایه‌گذاران صنعت خود صحبت کنید
یک هیأت مشاوره کوچک متشکل از افراد با تجربه در حوزه فعالیت‌تان در خارج از کشور، می‌تواند بازخورد بی‌طرفانه‌ای از کسب و کار به شما بدهد و شبکه ارتباطی لازم برای توزیع و فروش محصول را فراهم کند. همچنین صحبت با سرمایه‌گذاران بالقوه صنعت‌تان می‌توان دیدگاه‌های بسیار ارزشمندی را به شما نشان دهد.
۵- فروش آزمایشی یا محلی را برنامه‌ریزی و اجرا کنید
تقاضای بالا در عرضه محدود، اعتبار بسیار خوبی برای یک مدل کسب و کار است. این کار به شما اجازه می‌دهد تا هزینه‌ها، کیفیت و قیمت‌گذاری را در چند فروشگاه یا یک شهر واحد، با حداقل ریسک و حداکثر سرعت برای اصلاح، آزمایش کنید. بهتر است که کمپین‌های گسترده و فروش عمده خود را برای آینده ذخیره کنید. در ضمن در نظر داشته باشید که مدل کسب و کار شما باید انتظارات و توقعات مشتریان‌تان را برآورده کند.
۶- بر بازاریابی دهان به دهان مشتریان تمرکز کنید
به همان چند مشتری اول توجه زیادی داشته باشید و از آنها بخواهید که در صورت رضایت از محصولات یا خدمات، شما را به دیگران نیز معرفی کنند. اگر موفق به کسب حمایت آنها نشدید، آن را به عنوان زنگ خطر در نظر بگیرید؛ زیرا احتمالا کسب و کار شما به اندازه‌ای که پیش‌بینی می‌کنید موفق نخواهد بود.
۷- در نمایشگاه‌های تجاری ملی و گروه‌های انجمن صنفی شرکت کنید
شما برای اعتبارسنجی نهایی مدل کسب و کارتان، به چشم‌انداز، اعتبار و بازخورد مثبت بین رقبا نیاز دارید. این کار ممکن است یک سرنخ عالی برای پیش‌بینی موفقیت در آینده به شما بدهد.
۸- پتانسیل بازار و رقابت را در نظر بگیرید
مدتی را به تجزیه و تحلیل بازار حوزه فعالیت خود اختصاص دهید تا ببینید شرکت‌های رقیب و موفق چه مدل کسب و کاری را انتخاب کرده‌اند. شما می‌توانید از آنها الگو‌برداری کرده و مدل مناسب خود را انتخاب کنید.
مدل کسب و کار شما می‌تواند یک مزیت رقابتی پایدار برای کسب و کارتان باشد. بسیاری از کسب و کارها روی ویژگی‌های محصول خود قمار می‌کنند، اما کفه ترازو در جزئیات و نوآوری‌های مدل کسب و کار خالی است.
اگر شما یا اعضای تیم کمتر از زمانی که برای طراحی محصول صرف کرده‌اید، به طراحی مدل کسب و کار بپردازید، باید بدانید که آماده ورود به دنیای کسب و کار امروزی نیستید. به یاد داشته باشید که طراحی محصول خوب تنها نیمی از مسیر موفقیت است.
برخی از مدل‌های کسب و کار در گذر زمان امتحان خود را پس داده‌اند و صدها سال قدمت دارند. برخی از مدل‌های دیگر بسیار جدیدتر هستند، اما به سرعت بازار را تسخیر می‌کنند. به طور کلی هیچ مدل کسب و کاری بهترین نیست؛ اما یک مدل می‌تواند برای کسب و کار شما بهترین باشد. شما می‌توانید چندین مدل کسب و کار را بسته به ماهیت کار خود ادغام یا در طول زمان مدل‌های سازگار‌تری را جایگزین مدل‌های قبلی خود کنید.
